Skip to content

Python dasturlash tili haqida.

Rasmiy sayt – www.python.org

Python — bugungi kunda eng mashhur va keng qo‘llaniladigan dasturlash tillaridan biri bo‘lib, uni 1991-yilda Guido van Rossum yaratgan. Bu til soddaligi, o‘rganishga qulayligi va kuchli imkoniyatlari bilan ajralib turadi. Python yuqori darajadagi ma’lumotlar strukturalarini, obyektga yo‘naltirilgan dasturlash (OOP) uslublarini va samarali sintaksisni taklif etadi.

img.png

2019-yilda Stack Overflow tomonidan o‘tkazilgan so‘rovnoma natijalariga ko‘ra, Python JavaScript’dan keyin eng ko‘p foydalaniladigan va eng sevimli dasturlash tili sifatida tan olingan. Bugungi kunda Twitter, Pinterest, HP, Symantec, Instagram va Groupon kabi yirik kompaniyalar o‘z loyihalarida aynan Python tilidan foydalanmoqda. Shuningdek, YouTube, Dropbox, Google va Quora kabi mashhur platformalar ham Python asosida ishlab chiqilgan. Bu esa ushbu dasturlash tiliga bo‘lgan talab qanchalik yuqori ekanligini ko‘rsatadi.

Python nafaqat web dasturlashda, balki sun’iy intellekt, ma’lumotlar tahlili, avtomatlashtirish, robototexnika va ilmiy sohalarda ham keng qo‘llaniladi. Ushbu tilning sintaksisi ingliz tiliga juda yaqin bo‘lgani uchun ham o‘qilishi va tushunilishi oson hisoblanadi.

Python dasturlash tilining asosiy afzalliklari:

  • Interpretatsiya qilinadigan til – Python kodlari kompilyatsiya qilinmasdan bevosita tarjimon orqali bajariladi. Bu PERL yoki PHP tillariga o‘xshaydi.
  • Interaktiv muhit – Dasturchi terminalda bevosita Python buyruqlarini yozib, ularni darhol bajarib ko‘rishi mumkin.
  • Obyektga yo‘naltirilgan dasturlashni qo‘llab-quvvatlaydi – Bu yondashuv murakkab tizimlarni sodda va modulli tarzda ishlab chiqishga imkon beradi.
  • Yangi boshlovchilar uchun juda qulay – Python yordamida sodda matndan tortib murakkab o‘yinlargacha bo‘lgan dasturlarni yaratish mumkin.

Python tarixi

Python dasturlash tili ilk bora 1980-yillarning oxirida Niderlandiyadagi Informatika va Matematika instituti xodimi Guido van Rossum tomonidan yaratilgan. Bu tilni yaratishda ABC, Modula-3, C/C++, Algol-68, SmallTalk va Unix Shell kabi boshqa tillardan ilhom olingan.

Python ochiq manbali dastur bo‘lib, GNU GPL litsenziyasi asosida tarqatiladi. Hozirda uning rivojlanishiga butun dunyodagi dasturchilar hissa qo‘shmoqda, ammo Guido van Rossum hali ham loyihani boshqarishda faol ishtirok etadi.

Python dasturlash tilining asosiy xususiyatlari

  • Oson va tushunarli sintaksis – Kodlarni yozish va o‘qish oson, ortiqcha belgilar yo‘q, kalit so‘zlar aniq.
  • Soddaligi – Python kodini o‘qish oddiy, bu esa uni tez o‘rganishga yordam beradi.
  • Boy standart kutubxona – Python o‘zida ko‘plab tayyor funksiyalar va modullarni jamlagan, ular turli platformalarda ishlaydi (Windows, macOS, Linux).
  • Interaktiv ishlash imkoniyati – Kichik kodlarni sinab ko‘rish uchun terminalda darhol bajarish mumkin.
  • Portativlik – Python dasturlari turli operatsion tizimlarda hech qanday o‘zgarishsiz ishlaydi.
  • Kengaytiriluvchanlik – Dasturchi C yoki C++ tilida yozilgan modullarni Python dasturiga qo‘shib, uni yanada kuchaytirishi mumkin.
  • Ma’lumotlar bazasi bilan integratsiya – Ko‘plab mashhur DBMS’lar (MySQL, PostgreSQL, SQLite va h.k.) bilan ishlay oladi.
  • GUI dasturlash imkoniyati – Python yordamida Windows yoki Unix tizimlari uchun grafik interfeysli dasturlar yaratish mumkin.
  • Moslashuvchanlik – Katta va murakkab dasturlarni tuzishda ham qulay, modul va paketlar orqali kodni boshqarish oson.

Qo‘shimcha afzalliklari:

  • Funktsional, struktural va obyektga yo‘naltirilgan yondashuvlarni qo‘llab-quvvatlaydi.
  • Buyruq satri (CLI) dasturlari sifatida ishlashi yoki bytecode shaklida kompilyatsiya qilinishi mumkin.
  • Dinamik tiplash – Python o‘zgaruvchilarni e’lon qilishda turini ko‘rsatishni talab qilmaydi.
  • Avtomatik xotirani tozalash (garbage collection) mavjud.
  • C, C++, Java, .NET va boshqa tillar bilan integratsiyalash imkoniyati mavjud.